Rutte IV demissionair – tijd voor actie!

In de komende maanden liggen er veel kansen op het gebied van effectieve beïnvloeding. Daarbij zijn de volgende gebeurtenissen van belang:

Controversieel verklaren (wets)voorstellen

Het demissionaire kabinet mag geen ‘grote’ besluiten meer nemen, maar alleen uitvoering geven aan staand beleid/lopende zaken. Daarbij moet worden opgemerkt dat, zeker nu we weten dat de verkiezingen pas over 4 maanden zullen plaatsvinden, het wel mogelijk is dat urgente zaken toch door dit kabinet moeten worden afgehandeld. De Tweede Kamer bepaalt welke beleidsstukken/ontwikkelingen ‘controversieel’ worden verklaard. Dat wil zeggen: stukken/debatten of andere initiatieven die vanuit de Kamer worden doorgeschoven naar het volgende kabinet. Op basis van de input vanuit de Ministeries stelt de griffie van de Tweede Kamer een groslijst vast met een inventarisatie van alle relevante stukken, waarvan eerst de verschillende Kamercommissies in een procedurevergadering per agendapunt zullen besluiten wat er controversieel zal worden verklaard en wat niet. De Kamer stemt hier vervolgens plenair over. Het is over de grote lijnen te verwachten dat op stikstof en landbouw, ruimtelijke ordening en woningbouw, asiel en klimaat en energie veel plannen van het huidige kabinet de ijskast in zullen gaan. Wanneer een nieuw kabinet hier opnieuw besluiten over moet nemen, kan het dus goed zijn dat er tot voorjaar 2024 geen (grote) stappen worden gezet en deze dossiers tot stilstand komen. Ambtelijk gaat het (voorbereidende) werk echter wel gewoon door gedurende de demissionaire periode.

• Mogelijke actie: De Kamer besluit uiteindelijk in meerderheid of iets controversieel wordt verklaard of niet. Wanneer de groslijst van stukken/initiatieven per Ministerie bekend is (de eerste groslijsten zijn inmiddels gepubliceerd), kan dit aanleiding zijn tot outreach richting een partij om een stuk/initiatief wel of juist niet controversieel te laten verklaren. Kamervoorzitter Bergkamp heeft tijdens het debat maandag laten weten dat het controversieel verklaren na het zomerreces zal starten. Plenaire stemming erover vindt plaats in de week van 12 september. Commissies mogen versnellen wanneer ze dat willen. Gedurende de zomervakantie is er kortom ruimte om hierover politiek contact te zoeken.

Voorbereidingen politieke partijen op verkiezingen

Komende zomer moeten alle partijen nadenken over hun strategie voor de verkiezingen, die in november zullen plaatsvinden. Met het aangekondigde vertrek van Rutte en Hoekstra betekent dat in ieder geval dat de VVD en het CDA op zoek moeten naar een nieuwe partijleider. Dat geldt ook voor PvdA/GroenLinks, die met een lijstcombinatie de verkiezingen zullen ingaan. Daarnaast moeten alle partijen werken aan een nieuw verkiezingsprogramma en de samenstelling van een nieuwe kandidatenlijst. De verwachting is dat zowel de lijsten als de programma’s in september klaar moeten zijn: ook de partijcongressen moeten dan hebben plaatsgevonden.

• Mogelijke actie: Het schrijven van verkiezingsprogramma’s is een goed moment voor outreach richting programmacommissies. Juist voor het accentueren van eigen belangen of relevante thema’s is het sturen van een position paper richting een programmacommissie of het voorbereiden van een motie/amendement wat ingediend kan worden tijdens een congres, een uitgelezen middel om bepaalde zaken in een potentieel regeerakkoord te krijgen of juist niet.

Prinsjesdag

Op de derde dinsdag van september vindt traditiegetrouw Prinsjesdag plaats. Gezien de demissionaire staat van het kabinet zal er echter een beleidsarme begroting worden gepresenteerd, waarin geen grote beleidskeuzes worden aangekondigd.

• Mogelijke actie: volgen en analyseren van begrotingen en de behandeling ervan.

Uiteraard monitoren en duiden we dit proces graag en wisselen we graag van gedachten over hoe we u in deze spannende en belangrijke tijd optimaal van dienst kunnen zijn.