Lichtpuntjes bij een aardverschuiving
Lichtpuntjes bij een aardverschuiving
Het is donderdagochtend 16 maart. De werkelijkheid over gisteravond daalt in. De websites met de uitslagen laten de harde getallen zien. De coalitie heeft een flinke tik gekregen, het CDA nog het meest. De ‘linkse wolk’ heeft door de geframede tweestrijd van de VVD niet aan kracht kunnen winnen. En de BBB heeft niet alleen de regio, maar ook gewoon het westen en het zuiden veroverd.
De analyses in de kranten en de nieuwssites zijn legio over de bestuurbaarheid van het land en over de mogelijke clashes tussen de provincies en Den Haag. De VVD lijkt bij monde van Rutte en Van der Wal geen concessies te willen doen aan het ingezette stikstofbeleid, terwijl veel BBB-stemmers wel degelijk bij VVD en CDA vandaan komen. Daarnaast is het mogelijk dat Rutte in de Eerste Kamer meerderheden zal zoeken over links om zo D66 binnenboord te kunnen houden, waarmee eigenlijk geen recht wordt gedaan aan de kiezer die duidelijk tegen het huidige regeringsbeleid heeft gestemd. Dat was in 2019 ook al zo, maar deze aardverschuiving laat wat meer lichtpuntjes zien.
Forum voor Democratie heeft fors ingeleverd en speelt feitelijk geen rol meer. Voor de stabiliteit van het zo gefragmenteerde politieke landschap is dit goed nieuws. En ook de PVV, die op veel meer had gerekend, kan niet profiteren van de onrust over migratie. Met de winst van BBB en de kleine winst van JA21 heeft de onvrede van Nederland een stem gekregen, maar wel bij toegankelijkere partijen dan Forum en PVV. Dat is een lichtpuntje en daarmee ook een kans.
Gisteravond zat ik bij Jinek naast Femke Wiersma, de nummer 2 van de BBB bij de Kamerverkiezingen van 2021 en nu beleidsmedewerker van die fractie. Bij de stelling dat het kabinet in de Eerste Kamer nu zowel over links als rechts zou kunnen interrumpeerde ze en stelde dat de BBB niet rechts is, maar een beweging van het midden: de plaats waar het CDA zich graag positioneert. Bij de stelling dat de uitspraak van de Raad van State toch leidend is gaf ze aan dat die toetst aan de wetgeving die de wetgever toch echt zelf maakt (TK en EK). Stikstof is volgens haar voor een deel (want Europese regels zijn er ook) een probleem dat we onszelf in Nederland aandoen. De huidige wet spreekt over 2035. Het kabinet wil er 2030 van maken. Dat zie ik na deze landslidewinst van de BBB nu niet meer gebeuren. Begrijp me goed, we zullen echt iets aan de natuur moeten doen, maar stikstof is een symbool geworden van waar de overheid de samenleving niet meer weet te overtuigen. Een symbool van een verlies aan zekerheden over wonen, werk, pensioen en veiligheid. Velen spreken over de boze burgers, maar het zijn vooral ongeruste burgers die niet meer weten wie ze kunnen vertrouwen. Dat raakt de overheid, maar evenzeer het bedrijfsleven.
Bij Hill & Knowlton hebben we het niet meer over stakeholdermanagement, maar stakeholder acceptance. Het is geen kwestie van regelen, maar daadwerkelijk bouwen aan draagvlak. Ons advies daarbij is: neem zorgen serieus, redeneer niet vanuit de ivoren toren, maar maak verbinding. En dan kun je het gesprek aangaan over wat nu echt de beste oplossing is voor die zorg.
Dat is precies wat de traditionele partijen te doen staat. Weer de verbinding maken, zorgen serieus nemen en het eerlijke verhaal vertellen over wat er wel en niet mogelijk is. Mensen willen serieus genomen worden, maar begrijpen ook wel dat niet alles kan. Het gaat om het herstellen van zekerheden van mensen die zich oprecht zorgen maken. Dat dat nu kan met de BBB in plaats van Forum en PVV is toch echt de winst van gisteren.
Jack de Vries – Strategy Director
