Gaat een nieuw kabinet zich meer met ons dieet bemoeien?
Waar de één gedurende de lockdown eindelijk de tijd heeft gevonden om de kookkunsten naar een hoger niveau te tillen, klaagt de ander over de coronakilo’s die er door het vele binnen zitten bij zijn gekomen.
Een ding is zeker, de leefstijl die we er op nahouden ligt door Covid-19 onder een vergrootglas.
In verschillende media pleitten wetenschappers voor meer aandacht voor een gezonde leefstijl in de aanpak van de coronacrisis.
“De obesitasgolf gaat bij elkaar veel meer mensenlevens kosten dan de coronacrisis. We zijn al twintig jaar niet in staat om de eerste golf in te dammen,” verzuchtte gezondheidseconoom Jochen Mireau recent in Trouw. De toename van obesitas en de daaraan gerelateerde ziekten, legt veel druk op de gezondheidszorg. Met de aankomende vergrijzing wordt dit alleen maar meer. Om het tij te keren, is er steeds meer aandacht voor de gezonde leefstijl en in de politieke discussie gaat het dan om ‘preventie van ziekten’. In het huidige kabinet, is staatssecretaris Blokhuis verantwoordelijk voor dit onderwerp. ‘Zijn’ preventieakkoord (2018) waarin afspraken staan om roken, alcoholgebruik en overgewicht aan te pakken, werd regelmatig bekritiseert vanwege de vrijblijvendheid van de afspraken. Zo ook vorige week, toen Unicef en een aantal gezondheidsfondsen een lobby startten om in het nieuwe regeerakkoord hoeveelheden suiker, zout en vet in producten wettelijk aan banden te leggen.
Herhaling van zetten in het preventiedebat
Recent werd in de Tweede Kamer weer gesproken over leefstijl en preventie van ziekten. Naast aandacht voor sporten en bewegen, richt deze discussie zich op ons dieet. Geen BTW op groente en fruit, de suikertaks, het promoten van gezonde producten uit de schijf van vijf, het nieuwe voedselkeuzelogo Nutriscore; al deze onderwerpen passeerden de revue. Ondanks de toegenomen druk op dit onderwerp vanwege de relatie met Covid-19, verliep het debat volgens een bekend patroon. De VVD belicht de vooruitgang (“er wordt minder suiker toegevoegd aan producten dan vijf jaar geleden”) en GroenLinks vindt dat de veranderingen minimaal zijn (“het gaat gewoon te langzaam”) en pleit voor belastingen.
Al neemt de politieke druk wel toe en moet de staatssecretaris aan de slag om de gestelde doelen alsnog te halen, een echte ommezwaai blijft uit. We hebben te maken met een demissionair kabinet en met Kamerleden die de ogen op de verkiezingen gericht hebben.
Wat kunnen we verwachten na de verkiezingen; gaat een nieuw kabinet zich meer met ons dieet bemoeien?
Verkiezingsprogramma’s
Als we de verkiezingsprogramma’s van de partijen bekijken is er sprake van een verschuiving ten opzichte van de verkiezingen van 2017. Neem bijvoorbeeld de suiktertaks, in 2017 werd daar nauwelijks over gesproken terwijl deze nu bij de PvdA, Partij voor de Dieren, GroenLinks, D66 en ChristenUnie in het verkiezingsprogramma terecht is gekomen. Ook moet groente en fruit goedkoper worden (meerdere partijen) en zelfs gratis verstrekt worden aan basisschoolleerlingen terwijl de snoepautomaten moeten verdwijnen (GroenLinks). En ook de consumptie van dierlijke producten krijgt meer aandacht dan in 2017. Naast de Partij voor de Dieren en GroenLinks, pleit nu ook D66 voor een verbruikersbelasting op vlees.
Kortom, de kans is groot dat er bij een nieuw kabinet meer aandacht komt voor ons dieet. Het hangt natuurlijk van de resultaten van de verkiezingen en samenstelling van het nieuwe kabinet af op welke manier we dit gaan merken. Worden het prijsprikkels of krijgen we meer voorlichting over voeding via campagnes en etiketten? Een ding is zeker, terwijl harde maatregelen vanuit de politiek uit zijn gebleven afgelopen jaren, is er wel degelijk verandering merkbaar. Kijk maar eens om je heen. Het snoepgoed bij de kassa’s is in veel supermarkten teruggedrongen. Het vegetarische aanbod is uitgebreid en verbeterd in supermarkten en horeca. Ook zien we vaker het label ‘vegan’ verschijnen op producten. En, hoe vaak staat er tegenwoordig niet op een etiket vermeld hoeveel minder suiker het product bevat (‘verbeterd recept’)?
Zaak voor de politiek is te kijken welk beleid de reeds ingezette verandering het beste ondersteunt. Hoe het kabinet er ook uit gaat zien na de verkiezingen, de nieuwe staatssecretaris van Volksgezondheid, Welzijn en Sport krijgt straks heel wat op zijn/haar bordje.