Leiderschap 2.0: wat vraagt de huidige realiteit van leiders en welke eigenschappen zijn nodig om succesvol te zijn?

Op 21 oktober verzorgde Hill & Knowlton samen met Ebbinge een webinar over dit onderwerp. Te gast was ook Evert den Boer, CEO van Enexis, voormalig CEO van Greenchoice en winnaar Green Leaders Impact Award 2020, om luisteraars vanuit de praktijk te vertellen over duurzaam leiderschap.

Uitdagingen van de C-suite en hoe hier mee om te gaan vanuit strategie en communicatie
Inmiddels is de meerderheid gelukkig overtuigd van de klimaatcrisis en begrijpen steeds meer bedrijven en leiders dat van hen meer verwacht wordt dan simpelweg groei van omzet en winst. Tegenwoordig verwachten stakeholders van bedrijven en leiders dat ze hun verantwoordelijkheid nemen en zich verantwoordelijk gedragen. Men verwacht dat ze een positieve impact hebben op de wereld. Minder negatieve impact hebben voldoet niet meer. Daarnaast willen stakeholders zien dat bedrijven ergens voor staan en een standpunt in durven te nemen over belangrijke maatschappelijke thema’s zoals bijvoorbeeld BLM of D&I. En de druk neemt rap toe, vanuit overheid, consumenten, werknemers en investeerders. Met dit in het achterhoofd, waar begin je dan als bedrijf?

Essentiële elementen voor succes: Purpose, Strategie, Meten, Communicatie, Cultuur en Samenwerken.
Alles begint met een Purpose. Purpose is een beetje een uitgekauwd begrip aan het worden, wat ergens begrijpelijk, maar eigenlijk vooral zonde is, want je ‘why’ is nou eenmaal een hele belangrijke basis. Het is je kompas. Alle beslissingen die je neemt zouden uiteindelijk bij moeten dragen aan die purpose. Zo’n rode draad is niet alleen een houvast voor je organisatie, maar ook essentieel voor je geloofwaardigheid naar de buitenwereld toe. Purpose werkt alleen als het echt een kompas is en niet een mooie zin op een muur in de kantine of op de website, een marketingdingetje. Het moet geïntegreerd zijn met de hele bedrijfsvoering en echt geleefd worden. En de basis zijn van je strategie. Die strategie moet financiële en non-financiële elementen combineren en meetbaar zijn, want wat je niet meet kun je niet verbeteren. Het moet verder gaat dan winstgroei en uitbreiding en gericht zijn op verbetering en positieve impact. Dit betekent ook dat er keuzes gemaakt moeten worden, die soms pijn doen. Er zal wellicht gekozen moeten worden voor systeemverandering en lange termijn i.p.v. korte termijn; voor het grotere belang en niet het eigen belang. Dit is waar een duurzame leider zich onderscheid van een old skool en niet-houdbare leider. Het vraagt visie en lef.

Communicatie is enorm belangrijk als je verandering wil doorvoeren en mensen mee wil krijgen. Zowel intern als extern. Succesvolle communicatie kent een paar elementen: ze is in lijn met purpose en bedrijfsstrategie, transparant, eerlijk en feitelijk, empathisch en kwetsbaar, gericht op de doelgroep en interactief. Als je je aan deze gouden regels houdt, hoef je als bedrijf of leider niet bang te zijn voor kritische vragen. En, investeer in de cultuur van je bedrijf: uit onderzoek blijkt dat het succes van een duurzaamheidsstrategie voor 40% afhangt van heldere strategie en processen, maar voor 60 % van de cultuur binnen de organisatie, de mindset en het gedrag van individuen – prof. dr. André Nijhof (Nyenrode). Tot slot, samenwerken met andere organisaties is noodzakelijk om stappen te zetten en de verduurzaming te versnellen. Al deze elementen vragen om sterk leiderschap. Maar wat maakt een sterke leider?

Eigenschappen van een succesvol duurzaam leider
Ebbinge deed samen met Nyenrode Business Universiteit onderzoek naar welke vernieuwing in leiderschap nodig is om een organisatie ‘beter, duurzamer en inclusiever’ te maken:

• Zelfbewustzijn: Waar sta je zelf voor? Wie ben je? Waar ben je goed in en wat zijn je tekortkomingen?
• Brede verantwoordelijkheid nemen: Niet alleen voor jezelf, ook voor de maatschappij.
• Vooruitdenkend: een visie hebben voor het realiseren van je maatschappelijke verantwoordelijkheid. Vaak gaat het hierbij toch echt om systeemveranderingen. Welke punten neem je mee in je strategie?
• Vernieuwend: Je bent tegelijkertijd ook nog altijd een ondernemer. Je neemt het zakelijke mee tegelijkertijd met het vooruitwerken naar een betere toekomst.
• Empathisch zijn in je leiderschap: verbinding maken met je omgeving is heel belangrijk, ook om mensen mee te krijgen. Een bruggenbouwer zijn.
• Koersvast blijven: vasthouden aan het plan en het groter belang boven redden van eigen hachje stellen.
• Impact willen maken: een leider is intrinsiek gemotiveerd en wil positieve impact maken, iets achterlaten (en dat niet alleen willen uitstralen, maar ook terugzien in je resultaten).

Lessen uit de praktijk – Evert den Boer
De praktijk van leiderschap is het wegen van dilemma’s. Bijvoorbeeld het dilemma dat je enerzijds de vrijheid wil geven aan de organisatie om zelf initiatieven te laten ontplooien en fouten te maken. Anderzijds wil je bijsturen wanneer je het gevoel hebt dat dit nodig is. Je wil ook niet de vertragende factor zijn. Een ander dilemma is de balans tussen financiële en niet-financiële resultaten. Wat als de richting die je kiest (nog) niet oplevert wat je zou willen? In mijn ervaring is vasthouden aan je strategie uiteindelijk de beste keuze.

Het is noodzaak dat er sterk leiderschap is voor een succesvolle duurzame strategie. Het stakeholder-model heeft een paar vaste aspecten. In mijn stakeholder-model zitten echter ook aspecten zoals mijn zelfstandige missie. Dit probeer ik op hetzelfde niveau in mijn afwegingen mee te nemen.

Als bedrijf kan je alleen bestaan bij de gratie van je klanten. De voorhoede meenemen is een aanpak, maar te ver op hen voorlopen gaat niet werken.

Veel bedrijven komen in de problemen door hun eigen leiders. Te grote ego’s, soms zelfs tegen het narcistische aan. Mijn baan als leider staat in het teken van het welzijn van mijn bedrijf. Je eigen positie is hierin niet heel relevant. Het moet niet om jou gaan. Je hebt wel een rol om te motiveren en communiceren.

Als je je anders voordoet dan dat je echt bent, ben je al snel heel kwetsbaar. Dit is altijd mijn uitgangspunt geweest. Je moet er eerst zelf in geloven en erachter staan voordat je iets kan uitstralen. Intrinsieke motivatie is heel belangrijk.

Wilt u sparren over dit onderwerp of hebt u vragen? Neem gerust contact op met charlotte.devoogd@hkstrategies.com.